Lęk jest jedną z podstawowych emocji, którą doświadczył każdy z nas. Towarzyszy człowiekowi od pierwszych miesięcy życia i jest reakcją na przewidywane lub aktualne zagrożenia.

U dzieci istnieje wiele różnorodnych lęków. Niemowlaki boją się hałasu i ostrego światła. Małe dzieci, nieznajomych, a dzieci w wieku szkolnym maja lęk związany ze szkołą i rówieśnikami. Jednak najczęściej występującym lękiem jest lęk przed separacją.

Lęk separacyjny jest zjawiskiem normalnym i związanym z prawidłowo przebiegającym rozwojem emocjonalnym. Pierwszy lęk separacyjny pojawia się najczęściej miedzy 7 a 9 miesiącem życia. Kolejny między 2 a 5 rokiem życia. Dzieci w wieku wczesnodziecięcym i przedszkolnym doświadczają lęku związanego z rozstaniem z opiekunem. Przeżywają i okazują lęk w obliczu realnej i zagrażającej separacji od osoby, z którą są związane. O sytuacji patologicznej można powiedzieć wtedy, gdy lęk jest bardzo nasilony oraz kiedy utrzymuje się długi czas, poza dopuszczalny zakres wieku. Przyjmuje się, ze takiego lęku doświadcza około 5% dzieci, częściej występuje u chłopców.

Przyczyny lęku separacyjnego:

• Biologiczne ( może być zaburzeniem dziedzicznym, występowanie zaburzeń lękowych i depresyjnych u innych członków rodziny );
• Psychologiczne ( nieumiejętne reagowanie na lęk dziecka, nadwrażliwość emocjonalna itp.);
• Środowiskowe ( nadopiekuńczy rodzice, brak uwagi ze strony rodziców, trudne sytuacje rodzinne np. rozwód, śmierć w rodzinie).

Najczęstszymi przejawy lęku separacyjnego są:

• Drażliwość, wybuchy złości, płacz;
• Zamartwianie się, że rodzicom może się coś stać;
• Uporczywe myśli dotyczące śmierci;
• Lęk przed przebywaniem bez rodziców;
• Zamartwianie się, ze jakieś nieszczęśliwe zdarzenie rozdzieli dziecko od opiekuna;
• Niechęć lub odmowa chodzenia do szkoły, kładzenia się spać, z obawy przed rozłąką;
• Koszmary nocne, których tematyka dotyczy rozstania z bliskimi;
• Objawy somatyczne w sytuacji separacji lub pogorszenie się samopoczucia w sytuacji spodziewanego rozdzielenia ( bóle brzucha, głowy, nudności, bóle w klatce piersiowej, problemy z koncentracją).

Lęk separacyjny jak każde zaburzenie potrzebuje leczenia. Nie należy bagatelizować patologicznego lęku separacyjnego. Liczyć, że samo jakoś przejdzie lub dziecko z niego wyrośnie. Trzeba pamiętać, że nieleczony lęk separacyjny może powodować różne trudności w przyszłości dziecka.

Zaleca się stosowanie programów terapeutycznych (psychoterapii) obejmujących zarówno dziecko jak i całą rodzinę.  Kiedy sama psychoterapia nie przynosi efektów dobrze udać się na konsultacje z psychiatrą

 

Literatura:

Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży – red. nauk. Remberk B.

PDM – 2. Podręcznik diagnozy psychodynamicznej – Lingiardi V., McWilliams N.

 

mgr Monika Sobczyk

Psychoterapeuta

Stowarzyszenie Psychoterapii PoRozumienie

Kielce, 2022 r.